Mahan Kosh Encyclopedia, Gurbani Dictionaries and Punjabi/English Dictionaries.
| SGGS Gurmukhi/Hindi to Punjabi-English/Hindi Dictionary |
Jee-u. 1. ਮਨ, ਦਿਲ ਚਿਤ। 2. ਜੀਵ ਆਤਮਾ। 3. ਜੀਵਨ, ਜਨਮ (ਸੰਥਿਆ, ਨਿਰਣੈ)। 4. ਜਾਨ ਜਿੰਦ। 5. ਸਤਿਕਾਰ ਬੋਧਿਕ। 6. ਜੀਵ, ਪ੍ਰਾਣੀ। 7. ਜਿੰਦ (ਰਾਗ ਦੀ) ਭਾਵ ਸੁਰ। 8. ਜੋਤ। 9. ਜਿਊਣਾ, ਜੀਵਨ। 1. mind. 2. soul. 3. life. 4. self. 5. suffix denoting respect. 5. creature, being. 7. melody, pitch. 8. flame, God. 9. living, liofe.
ਉਦਾਹਰਨਾ:
1. ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਜੀਉ ਜਲਿ ਬਲਿ ਜਾਉ ॥ Raga Sireeraag 1, 1, 1:1 (P: 14).
ਕਿਰਸਾਣੀ ਕਿਰਸਾਣੁ ਕਰੇ ਲੋਚੈ ਜੀਉ ਲਾਇ ॥ Raga Gaurhee 4, 47, 1:1 (P: 166).
ਉਦਾਹਰਨ:
ਅਰਪਿ ਸਾਧ ਕਉ ਅਪਨਾ ਜੀਉ ॥ (ਸੁਰਤ, ਚਿਤ). Raga Gaurhee 5, Sukhmanee 15, 6:2 (P: 283).
2. ਖੇਹੂ ਖੇਹ ਰਲਾਈਐ ਤਾਂ ਜੀਉ ਕੇਹਾ ਹੋਇ ॥ (‘ਦਰਪਣ’ ਇਥੇ ਅਰਥ ‘ਜਿੰਦ’ ਕਰਦਾ ਹੈ॥). Raga Sireeraag 1, 8, 4:1 (P: 17).
ਸੁੰਞੀ ਦੇਹ ਡਰਾਵਣੀ ਜਾ ਜੀਉ ਵਿਚਹੁ ਜਾਇ ॥ Raga Sireeraag 1, 14, 1:1 (P: 19).
ਜੀਉ ਪ੍ਰਾਣ ਮਨੁ ਤਨੁ ਹਰੇ ਸਾਚਾ ਏਹੁ ਸੁਆਉ ॥ Raga Sireeraag 5, 85, 3:2 (P: 47).
ਪਿੰਡਿ ਮੂਐ ਜੀਉ ਕਿਹ ਘਰਿ ਜਾਤਾ ॥ Raga Gaurhee, Kabir, 18, 1:1 (P: 327).
3. ਇਹ ਮਾਣਕੁ ਜੀਉ ਨਿਰਮੋਲਕ ਹੈ ਇਉ ਕਉਡੀ ਬਦਲੈ ਜਾਇ ॥ (‘ਦਰਪਣ’ ਇਥੇ ਅਰਥ ‘ਜਿੰਦ’ ਕਰਦਾ ਹੈ॥). Raga Sireeraag 1, 22, 3:2 (P: 22).
ਦੁਖੁ ਸੁਖੁ ਭਾਣਾ ਤੇਰਾ ਹੋਵੈ ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਜੀਉ ਰਹੈ ਨਾਹੀ ॥ (ਜੀਵਨ). Raga Aaasaa 1, 19, 4:2 (P: 354).
ਜੀਅਉ ਹਮਾਰਾ ਜੀਉ ਦੇਨਹਾਰਾ ॥ Raga Aaasaa 5, 83, 1:2 (P: 391).
ਨਿਤ ਉਠਿ ਕੋਰੀ ਗਾਗਰਿ ਆਨੈ ਲੀਪਤ ਜੀਉ ਗਇਓ ॥ (ਜੀਵਨ, ਜਨਮ). Raga Bilaaval, Kabir, 4, 1:1 (P: 856).
4. ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਕਉ ਵਾਰਿਆ ਜੀਉ ਕੀਆ ਕੁਰਬਾਣੁ ॥ Raga Sireeraag 5, 74, 4:1 (P: 43).
ਜੀਉ ਪ੍ਰਾਨ ਧਨੁ ਆਗੈ ਧਰੀਐ ॥ Raga Aaasaa 5, 84, 1:2 (P: 391).
ਪਹਿਲਾ ਪਾਣੀ ਜੀਉ ਹੈ ਜਿਤੁ ਹਰਿਆ ਸਭੁ ਕੋਇ ॥ (ਭਾਵ ਜੀਵਨ, ਜਾਨ ਦਾ ਸੋਮਾ). Raga Aaasaa 1, Vaar 18ਸ, 1, 1:4 (P: 472).
ਪਾਤੀ ਤੋਰੈ ਮਾਲਿਨੀ ਪਾਤੀ ਪਾਤੀ ਜੀਉ ॥ (ਜਾਨ, ਜਿੰਦ). Raga Aaasaa, Kabir, 14, 1:1 (P: 479).
ਪੁਤ੍ਰ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਛੋਡਹੁ ਜੀਉ ਲੇਹੁ ਉਬਾਰੇ ॥ (ਜਾਨ ਬਚਾ ਲੈ). Raga Bhairo 3, 20, 2:2 (P: 1133).
5. ਜਿਚਰੁ ਵਸਿਆ ਕੰਤੁ ਘਰਿ ਜੀਉ ਜੀਉ ਸਭਿ ਕਹਾਤਿ ॥ Raga Sireeraag 5, 93, 2:1 (P: 50).
ਤੇਰਾ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਇਆ ਸੁਰਗਿ ਮਛਿ ਪਇਆਲਿ ਜੀਉ ॥ Raga Sireeraag 1, 28, 1:2 (P: 71).
ਜੇ ਕੋ ਜੀਉ ਕਹੈ ਓਨਾ ਕਉ ਜਮ ਕੀ ਤਲਬ ਨ ਹੋਈ ॥ (ਸਤਿਕਾਰ ਕਰੇ, ਜੀ ਆਇਆ ਆਖੇ). Raga Parbhaatee 1, 3, 4:2 (P: 1328).
6. ਪਿੰਡੁ ਪੜੈ ਜੀਉ ਖੇਲਸੀ ਬਦਫੈਲੀ ਕਿਆ ਹਾਲੁ ॥ Raga Sireeraag 1, Asatpadee 16, 4:3 (P: 63).
ਦੁਖਿ ਸੁਖਿ ਏਹੁ ਜੀਉ ਬਧੁ ਹੈ ਹਉਮੈ ਕਰਮ ਕਮਾਇ ॥ Raga Sireeraag 3, Asatpadee 21, 6:2 (P: 67).
ਇਹੁ ਮਨੁ ਪੰਚ ਤਤ ਕੋ ਜੀਉ ॥ (ਭਾਵ ਸਰੀਰ). Raga Gaurhee, Kabir, Baavan Akhree, 33:2 (P: 342).
ਅਗੈ ਜਾਤਿ ਨ ਜੋਰੁ ਹੈ ਅਗੈ ਜੀਉ ਨਵੇ ॥ (ਵਿਅਕਤੀ). Raga Aaasaa 1, Vaar 11, Salok, 1, 3:3 (P: 469).
7. ਜਸ ਜੰਤੀ ਮਹਿ ਜੀਉ ਸਮਾਨਾ ॥ (ਨਿਰਣੇ, ਇਥੇ ਵੀ ‘ਜੀਉ’ ਦੇ ਅਰਥ ‘ਮਨ’ ਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ). Raga Gaurhee, Kabir, 8, 3:1 (P: 325).
8. ਜੀਉ ਏਕੁ ਅਰੁ ਸਗਲ ਸਰੀਰਾ ॥ Raga Gaurhee, Kabir, Asatpadee 36, 9:1 (P: 330).
9. ਸਚੁ ਤਾ ਪਰੁ ਜਾਣੀਐ ਜਾ ਜੁਗਤਿ ਜਾਣੈ ਜੀਉ ॥ Raga Aaasaa 1, Vaar 10ਸ, 1, 2:5 (P: 468).
|
| SGGS Gurmukhi-English Dictionary |
1. life, soul, being; mind. 2. person, living being. 3. suffix denoting respect (of a person). 4. birth, life-span. 5. life-force. 6. live! 7. (life of musical instrument) melody.
SGGS Gurmukhi-English dictionary created by
Dr. Kulbir Singh Thind, MD, San Mateo, CA, USA.
|
| Mahan Kosh Encyclopedia | |
ਵ੍ਯ. ਸਨਮਾਨ ਬੋਧਕ ਸ਼ਬਦ. “ਜਿਚਰੁ ਵਸਿਆ ਕੰਤੁ ਘਰਿ, ਜੀਉ ਜੀਉ ਸਭਿ ਕਹਾਤ.” (ਸ੍ਰੀ ਮਃ ੫) ਇਸ ਥਾਂ ਘਰ ਦੇਹ, ਅਤੇ ਕੰਤ ਜੀਵਾਤਮਾ ਹੈ। 2. ਨਾਮ/n. ਜੀਵਾਤਮਾ. “ਜੀਉ ਏਕੁ ਅਰੁ ਸਗਲ ਸਰੀਰਾ.” (ਗਉ ਅ: ਕਬੀਰ) 3. ਜਾਨ. “ਜੀਉ ਪਿੰਡ ਸਭ ਤੇਰੀ ਰਾਸਿ.” (ਸੁਖਮਨੀ) 4. ਜੀਵਨ. ਜ਼ਿੰਦਗੀ. “ਜੀਉ ਸਮਪਉ ਆਪਣਾ.” (ਓਅੰਕਾਰ) “ਲੀਪਤ ਜੀਉ ਗਇਓ.” (ਬਿਲਾ ਕਬੀਰ) 5. ਮਨ. ਦਿਲ. “ਜੀਉ ਡਰਤ ਹੈ ਆਪਣਾ.” (ਧਨਾ ਮਃ ੧) “ਹਮਰਾ ਖੁਸੀ ਕਰੈ ਨਿਤ ਜੀਉ.” (ਧਨਾ ਧੰਨਾ) “ਜੂਠ ਲਹੈ ਜੀਉ ਮਾਂਜੀਐ.” (ਗੂਜ ਮਃ ੧) 6. ਪ੍ਰਾਣੀ. ਜਾਨਵਰ। 7. ਜਨਮ. “ਕਰਮਹਿ ਕਿਨ ਜੀਉ ਦੀਨ ਰੇ?” (ਗੌਂਡ ਕਬੀਰ) ਕਰਮ ਕਿਸ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ? 8. ਸ੍ਵਰ (ਸੁਰ). “ਜਸ ਜੰਤੀ ਮਹਿ ਜੀਉ ਸਮਾਨਾ.” (ਗਉ ਕਬੀਰ) 9. ਸ੍ਵਾਗਤ. ਖ਼ੁਸ਼ਆਮਦੇਦ. “ਜੇ ਕੋ ਜੀਉ ਕਹੈ ਓਨਾ ਕਉ, ਜਮ ਕੀ ਤਲਬ ਨ ਹੋਈ.” (ਪ੍ਰਭਾ ਮਃ ੧). Footnotes:
X
Mahan Kosh data provided by Bhai Baljinder Singh (RaraSahib Wale);
See https://www.ik13.com
|
|