ਪੰਚ ਰਾਗਨੀ ਸੰਗਿ ਉਚਰਹੀ ॥
ਉਚਰਹੀ = ਉਚਰਹਿ, ਉਚਾਰਦੇ ਹਨ।
xxx
ਪ੍ਰਥਮ ਭੈਰਵੀ ਬਿਲਾਵਲੀ ॥
xxx
xxx
ਪੁੰਨਿਆਕੀ ਗਾਵਹਿ ਬੰਗਲੀ ॥
ਗਾਵਹਿ = ਗਾਂਦੇ ਹਨ।
xxx
ਪੁਨਿ ਅਸਲੇਖੀ ਕੀ ਭਈ ਬਾਰੀ ॥
ਪੁਨਿ = ਫਿਰ। (ਨੋਟ: ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਲਫ਼ਜ਼ 'ਪੁਨਹ' (पुनः) ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਭੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਲਫ਼ਜ਼ 'ਪੁਨਹ' ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਪੰਜਾਬੀ ਰੂਪ ਆਇਆ ਹੈ ਉਹ 'ਫੁਨਿ' ਹੈ, 'ਪੁਨਿ' ਕਿਤੇ ਭੀ ਨਹੀਂ। ਸਾਹਿੱਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਇਹ ਇਕ ਅਨੋਖੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਭੀ ਗੁਰ-ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਇਹ ਲਫ਼ਜ਼ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ)। ਫਿਰ ਵੇਖੋ ਸਿਰਲੇਖ। ਲਫ਼ਜ਼ 'ਰਾਗ ਮਾਲਾ' ਦੇ ਨਾਲ 'ਮਹਲਾ ੧', 'ਮਹਲਾ ੨', 'ਮਹਲਾ ੩', 'ਮਹਲਾ ੪', 'ਮਹਲਾ ੫' ਆਦਿਕ ਕੋਈ ਭੀ ਲਫ਼ਜ਼ ਨਹੀਂ, ਜਿਥੋਂ ਪਾਠਕ ਇਹ ਨਿਰਨਾ ਕਰ ਸਕੇ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸ ਗੁਰ-ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਹੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਕਿਤੇ ਭੀ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਲੋਕ ਆਦਿਕ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਗੁਰ-ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਿਰਨਾ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਾਂ ਉਤੇ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਥੇ ਇਹ ਅਨੋਖੀ ਗੱਲ ਕਿਉਂ? ਭੈਰਉ ਰਾਗ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਰਾਗਣੀਆਂ = ਭੈਰਵੀ, ਬਿਲਾਵਲੀ, ਪੁੰਨਿਆ, ਬੰਗਲੀ, ਅਸਲੇਖੀ।
xxx
ਏ ਭੈਰਉ ਕੀ ਪਾਚਉ ਨਾਰੀ ॥
xxx
xxx
ਪੰਚਮ ਹਰਖ ਦਿਸਾਖ ਸੁਨਾਵਹਿ ॥
ਸੁਨਾਵਹਿ = ਸੁਣਾਂਦੇ ਹਨ।
xxx
ਬੰਗਾਲਮ ਮਧੁ ਮਾਧਵ ਗਾਵਹਿ ॥੧॥
ਗਾਵਹਿ = ਗਾਂਦੇ ਹਨ।
xxx ॥੧॥
ਲਲਤ ਬਿਲਾਵਲ ਗਾਵਹੀ ਅਪੁਨੀ ਅਪੁਨੀ ਭਾਂਤਿ ॥
ਗਾਵਹੀ = ਗਾਵਹਿ। ਭਾਂਤਿ = ਢੰਗ, ਕਿਸਮ।
xxx
ਅਸਟ ਪੁਤ੍ਰ ਭੈਰਵ ਕੇ ਗਾਵਹਿ ਗਾਇਨ ਪਾਤ੍ਰ ॥੧॥
ਅਸਟ = ਅੱਠ। ਗਾਇਨ ਪਾਤ੍ਰ = ਗਵਈਏ ॥੧॥
xxx ॥੧॥
ਦੁਤੀਆ ਮਾਲਕਉਸਕ ਆਲਾਪਹਿ ॥
ਆਲਾਪਹਿ = ਅਲਾਪਦੇ ਹਨ।
xxx
ਸੰਗਿ ਰਾਗਨੀ ਪਾਚਉ ਥਾਪਹਿ ॥
ਪਾਚਉ = ਪੰਜ ਹੀ। ਥਾਪਹਿ = ਥਾਪਦੇ ਹਨ।
xxx
ਗੋਂਡਕਰੀ ਅਰੁ ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ ॥
xxx
xxx
ਗੰਧਾਰੀ ਸੀਹੁਤੀ ਉਚਾਰੀ ॥
xxx
xxx
ਧਨਾਸਰੀ ਏ ਪਾਚਉ ਗਾਈ ॥
ਏ ਪਾਚਉ = ਇਹ ਪੰਜੇ ਹੀ।
xxx
ਮਾਲ ਰਾਗ ਕਉਸਕ ਸੰਗਿ ਲਾਈ ॥
ਮਾਲ ਰਾਗ ਕਉਸਕ = ਰਾਗ ਮਾਲਕਉਸਕ। ਸੰਗਿ = ਨਾਲ। ਲਾਈ = ਲਾਇ, ਲਾ ਕੇ।
xxx
ਮਾਰੂ ਮਸਤਅੰਗ ਮੇਵਾਰਾ ॥
xxx
xxx
ਪ੍ਰਬਲਚੰਡ ਕਉਸਕ ਉਭਾਰਾ ॥
xxx
xxx
ਖਉਖਟ ਅਉ ਭਉਰਾਨਦ ਗਾਏ ॥
ਅਉ = ਅਤੇ।
xxx
ਅਸਟ ਮਾਲਕਉਸਕ ਸੰਗਿ ਲਾਏ ॥੧॥
ਅਸਟ = ਅੱਠ (ਪੁੱਤਰ)। ਸੰਗਿ = ਨਾਲ। ਮਾਲਕਉਸਕ ਦੇ ਅੱਠ ਪੁੱਤਰ = ਮਾਰੂ, ਮਸਤ ਅੰਗ, ਮੇਵਾਰਾ, ਪ੍ਰਬਲ ਚੰਡ, ਕਉਸਕ, ਉਭਾਰਾ, ਖਉਖਟ, ਭਉਰਾਨਦ ॥੧॥
xxx ॥੧॥
ਪੁਨਿ ਆਇਅਉ ਹਿੰਡੋਲੁ ਪੰਚ ਨਾਰਿ ਸੰਗਿ ਅਸਟ ਸੁਤ ॥
ਪੁਨਿ = ਫਿਰ। ਨਾਰਿ = ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ, ਰਾਗਣੀਆਂ। ਸੁਤ = ਪੁੱਤਰ।
xxx
ਉਠਹਿ ਤਾਨ ਕਲੋਲ ਗਾਇਨ ਤਾਰ ਮਿਲਾਵਹੀ ॥੧॥
ਉਠਹਿ = ਉੱਠਦੇ ਹਨ। ਗਾਇਨਿ = ਗਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਿਲਾਵਹੀ = ਮਿਲਾਵਹਿ, ਮਿਲਾਂਦੇ ਹਨ ॥੧॥
xxx ॥੧॥
ਤੇਲੰਗੀ ਦੇਵਕਰੀ ਆਈ ॥
xxx
xxx
ਬਸੰਤੀ ਸੰਦੂਰ ਸੁਹਾਈ ॥
ਸੁਹਾਈ = ਸੋਭਨੀਕ।
xxx
ਸਰਸ ਅਹੀਰੀ ਲੈ ਭਾਰਜਾ ॥
ਭਾਰਜਾ = ਇਸਤ੍ਰੀ, ਰਾਗਣੀ।
xxx
ਸੰਗਿ ਲਾਈ ਪਾਂਚਉ ਆਰਜਾ ॥
ਆਰਜਾ = ਇਸਤ੍ਰੀ, ਰਾਗਣੀ।
xxx
ਸੁਰਮਾਨੰਦ ਭਾਸਕਰ ਆਏ ॥
xxx
xxx
ਚੰਦ੍ਰਬਿੰਬ ਮੰਗਲਨ ਸੁਹਾਏ ॥
xxx
xxx
ਸਰਸਬਾਨ ਅਉ ਆਹਿ ਬਿਨੋਦਾ ॥
xxx
xxx
ਗਾਵਹਿ ਸਰਸ ਬਸੰਤ ਕਮੋਦਾ ॥
xxx
xxx
ਅਸਟ ਪੁਤ੍ਰ ਮੈ ਕਹੇ ਸਵਾਰੀ ॥
xxx
xxx
ਪੁਨਿ ਆਈ ਦੀਪਕ ਕੀ ਬਾਰੀ ॥੧॥
xxx ॥੧॥
xxx ॥੧॥
ਕਛੇਲੀ ਪਟਮੰਜਰੀ ਟੋਡੀ ਕਹੀ ਅਲਾਪਿ ॥
ਅਲਾਪਿ = ਅਲਾਪ ਕੇ।
xxx
ਕਾਮੋਦੀ ਅਉ ਗੂਜਰੀ ਸੰਗਿ ਦੀਪਕ ਕੇ ਥਾਪਿ ॥੧॥
ਅਉ = ਅਤੇ। ਥਾਪਿ = ਥਾਪ ਕੇ ॥੧॥
xxx ॥੧॥
ਕਾਲੰਕਾ ਕੁੰਤਲ ਅਉ ਰਾਮਾ ॥
ਰਾਗ ਦੀਪਕ ਦੇ ਅੱਠ ਪੁੱਤਰ: ਕਾਲੰਕਾ, ਕੁੰਤਲ, ਰਾਮਾ,
xxx
ਕਮਲਕੁਸਮ ਚੰਪਕ ਕੇ ਨਾਮਾ ॥
ਕਮਲ ਕੁਸਮ, ਚੰਪਕ,
xxx
ਗਉਰਾ ਅਉ ਕਾਨਰਾ ਕਲ੍ਯ੍ਯਾਨਾ ॥
ਗਉਰਾ, ਕਾਨਰਾ, ਕਾਲ੍ਯ੍ਯਾਨਾ
xxx
ਅਸਟ ਪੁਤ੍ਰ ਦੀਪਕ ਕੇ ਜਾਨਾ ॥੧॥
xxx ॥੧॥
xxx ॥੧॥
ਸਭ ਮਿਲਿ ਸਿਰੀਰਾਗ ਵੈ ਗਾਵਹਿ ॥
ਮਿਲਿ = ਮਿਲ ਕੇ। ਵੈ = ਉਹ (ਵਿਦਵਾਨ) ਲੋਕ। ਗਾਵਹਿ = ਗਾਂਦੇ ਹਨ।
xxx
ਪਾਂਚਉ ਸੰਗਿ ਬਰੰਗਨ ਲਾਵਹਿ ॥
ਬਰੰਗਨ = (वरांगना) ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ, ਰਾਗਣੀਆਂ। ਲਾਵਹਿ = ਲਾਂਦੇ ਹਨ, ਵਰਤਦੇ ਹਨ।
xxx
ਬੈਰਾਰੀ ਕਰਨਾਟੀ ਧਰੀ ॥
xxx
xxx
ਗਵਰੀ ਗਾਵਹਿ ਆਸਾਵਰੀ ॥
xxx
xxx
ਤਿਹ ਪਾਛੈ ਸਿੰਧਵੀ ਅਲਾਪੀ ॥
xxx
xxx
ਸਿਰੀਰਾਗ ਸਿਉ ਪਾਂਚਉ ਥਾਪੀ ॥੧॥
xxx ॥੧॥
xxx ॥੧॥
ਸਾਲੂ ਸਾਰਗ ਸਾਗਰਾ ਅਉਰ ਗੋਂਡ ਗੰਭੀਰ ॥
xxx
xxx
ਅਸਟ ਪੁਤ੍ਰ ਸ੍ਰੀਰਾਗ ਕੇ ਗੁੰਡ ਕੁੰਭ ਹਮੀਰ ॥੧॥
xxx ॥੧॥
xxx ॥੧॥
ਖਸਟਮ ਮੇਘ ਰਾਗ ਵੈ ਗਾਵਹਿ ॥
ਖਸਟਮ = ਛੇਵਾਂ। ਵੈ = ਉਹ (ਵਿਦਵਾਨ) ਬੰਦੇ। ਗਾਵਹਿ = ਗਾਂਦੇ ਹਨ।
xxx
ਪਾਂਚਉ ਸੰਗਿ ਬਰੰਗਨ ਲਾਵਹਿ ॥
ਬਰੰਗਨ = (वरांगना) ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ, ਰਾਗਣੀਆਂ।
xxx
ਸੋਰਠਿ ਗੋਂਡ ਮਲਾਰੀ ਧੁਨੀ ॥
xxx
xxx
ਪੁਨਿ ਗਾਵਹਿ ਆਸਾ ਗੁਨ ਗੁਨੀ ॥
ਪੁਨਿ = ਫਿਰ।
xxx
ਊਚੈ ਸੁਰਿ ਸੂਹਉ ਪੁਨਿ ਕੀਨੀ ॥
ਊਚੈ ਸੁਰਿ = ਉੱਚੀ ਸੁਰ ਨਾਲ।
xxx
ਮੇਘ ਰਾਗ ਸਿਉ ਪਾਂਚਉ ਚੀਨੀ ॥੧॥
ਸਿਉ = ਸਮੇਤ, ਨਾਲ। ਚੀਨੀ = ਪਛਾਣ ਲਈ ॥੧॥
xxx ॥੧॥
ਬੈਰਾਧਰ ਗਜਧਰ ਕੇਦਾਰਾ ॥
xxx
xxx
ਜਬਲੀਧਰ ਨਟ ਅਉ ਜਲਧਾਰਾ ॥
ਅਉ = ਅਉਰ, ਅਤੇ।
xxx
ਪੁਨਿ ਗਾਵਹਿ ਸੰਕਰ ਅਉ ਸਿਆਮਾ ॥
xxx
xxx
ਮੇਘ ਰਾਗ ਪੁਤ੍ਰਨ ਕੇ ਨਾਮਾ ॥੧॥
xxx ॥੧॥
xxx ॥੧॥
ਖਸਟ ਰਾਗ ਉਨਿ ਗਾਏ ਸੰਗਿ ਰਾਗਨੀ ਤੀਸ ॥
ਖਸਟ = ਛੇ। ਉਨਿ = ਉਹਨਾਂ ਨੇ।
xxx
ਸਭੈ ਪੁਤ੍ਰ ਰਾਗੰਨ ਕੇ ਅਠਾਰਹ ਦਸ ਬੀਸ ॥੧॥੧॥
ਅਠਾਰਹ ਦਸ ਬੀਸ = 18+10+20 = 48 ॥੧॥੧॥
xxx ॥੧॥੧॥